Towana Looney đã sống được 10 tuần sau ca ghép thận heo, phá vỡ kỷ lục trước đó là 60 ngày – khoảng thời gian dài nhất một người có thể tồn tại nhờ nội tạng động vật.

Người phụ nữ phá kỷ lục sống lâu sau khi ghép thận heo - Ảnh 1.

Towana Looney (giữa) cùng các bác sĩ phẫu thuật ghép tạng cho bà - Ảnh: USA Today


Bước ngoặt trong y khoa

Towana Looney (53 tuổi), đến từ Gadsden, Alabama, hiện đang sống trong một căn hộ thuê tại Manhattan sau khi được ghép thận heo vào ngày 25/11/2024 tại Bệnh viện NYU Langone. Toàn bộ chi phí điều trị thử nghiệm, tiền thuê nhà và sinh hoạt của bà đều do bệnh viện chi trả. Đây là một trong số ít cơ sở trên toàn nước Mỹ đang nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu hụt nội tạng bằng phương pháp ghép tạng từ động vật.

Looney vui mừng chia sẻ rằng quả thận heo trong cơ thể bà hoạt động hoàn hảo: “Tôi cảm thấy khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng”. Sau nhiều năm chạy thận, bà đã lấy lại cảm giác thèm ăn và có thể đi bộ 10 dãy nhà ở New York – điều mà bà từng nghĩ là không thể.

Hy vọng từ nội tạng động vật

Ghép tạng từ động vật sang người đã được nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Looney là bệnh nhân thứ năm tham gia chương trình thử nghiệm do Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt dành cho những người không còn lựa chọn nào khác.

Trước đó, hai bệnh nhân nhận thận heo tại NYU Langone và Bệnh viện Đa khoa Massachusetts đều không thể sống quá tám tuần. Hai bệnh nhân ghép tim heo tại Đại học Maryland cũng không qua khỏi.

Gần đây, FDA đã phê duyệt thử nghiệm lâm sàng đầu tiên về ghép thận heo do Công ty United Therapeutics thực hiện. Dự án này dự kiến áp dụng cho sáu bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối, sau đó mở rộng lên 50 người. Những người đủ điều kiện là những bệnh nhân không thể ghép thận người hoặc có nguy cơ tử vong trong vòng năm năm tới nếu không được cấy ghép.

Từ chờ đợi vô vọng đến cơ hội sống mới

Looney từng hiến một quả thận cho mẹ vào năm 1999, nên bà được ưu tiên trong danh sách chờ ghép tạng. Tuy nhiên, do từng truyền máu và có kháng thể tự nhiên, cơ thể bà đào thải hầu hết các quả thận từ người hiến tặng. Dù đã kiểm tra hàng nghìn mẫu ghép tiềm năng, bà vẫn không tìm được quả thận phù hợp.

Trước tình thế không còn hy vọng, bà quyết định tham gia thử nghiệm, dù biết rằng bốn bệnh nhân trước đó đều không qua khỏi. “Bây giờ mẹ tôi đang sống cuộc đời tốt nhất của mình”, con gái bà – Tytiana Looney – chia sẻ.

Trong một buổi sáng muộn ở Manhattan, Looney nói rằng bà hiểu vì sao những bệnh nhân ghép thận heo trước đây, đặc biệt là hai bệnh nhân ghép tim, không thể sống sót. “Nếu tôi chờ đến khi bệnh nặng hơn, tôi cũng sẽ không qua khỏi. Nhận được quả thận khỏe mạnh này giống như đổ xăng cao cấp vào một chiếc xe cũ vậy”, bà nói.

Hành trình sau ghép tạng

Dù hồi phục tốt, Looney vẫn phải đến Bệnh viện NYU Langone gần như mỗi ngày để kiểm tra sức khỏe. Bà đeo nhẫn và đồng hồ đo nhịp tim, huyết áp, cùng các chỉ số khác. Ban đầu, bà còn đeo một thiết bị giám sát trên cổ, nhưng đã trả lại vì nó quá nhạy – chỉ một cái chạm nhẹ cũng khiến bệnh viện gọi đến kiểm tra tình trạng của bà.

Khoảng ba tuần sau ghép, các bác sĩ phát hiện dấu hiệu cơ thể bà bắt đầu đào thải quả thận heo. Tuy nhiên, nhờ can thiệp kịp thời, tình trạng của bà đã ổn định.

Bác sĩ Robert Montgomery, Giám đốc Viện Cấy ghép NYU Langone, cho biết ông sẽ tiến hành sinh thiết thận của Looney vào cuối tháng để đảm bảo nó vẫn hoạt động tốt trước khi cho bà trở về Alabama. Sau đó, bà sẽ kiểm tra sức khỏe hàng tuần với bác sĩ địa phương và quay lại New York mỗi tháng một lần. Những bệnh nhân tham gia thử nghiệm của United Therapeutics sẽ được theo dõi suốt đời.

Tranh cãi về ghép tạng động vật

Việc sử dụng nội tạng động vật để cứu người vẫn gây nhiều tranh cãi. Alka Chandna, Phó chủ tịch tổ chức bảo vệ động vật PETA, cho rằng: “Việc coi động vật như nguồn phụ tùng thay thế là vô đạo đức và nguy hiểm”.

Một bệnh nhân ghép tim heo trước đó đã có dấu hiệu nhiễm virus từ heo, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lây nhiễm giữa các loài. Tuy nhiên, NYU Langone khẳng định con heo dùng để ghép cho Looney đã được nuôi trong môi trường kiểm soát nghiêm ngặt và kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo không mang virus.

Nhiều chuyên gia đạo đức lập luận rằng ghép tạng từ động vật không khác gì việc giết mổ chúng để làm thực phẩm. Looney cũng có chung quan điểm: “Mọi người vẫn ăn thịt xông khói mà”.

Nguồn: Báo tuổi trẻ

  Bình Minh